Het is nu bijna twee weken geleden dat ik aankwam in Rome. Tijd om even terug te kijken. Wat heeft de grootste indruk gemaakt; wat maakte deze reis bijzonder?

Het hoofd leegmaken; dat was het eerste doel. Weg van de ‘normale' wereld, het werk. Het was ongelooflijk: al na één week was ik alles kwijt. Geen stress, geen dingen die nog moesten, het was allemaal ontzettend ver weg. Soms dacht je nog wel eens na over het werk, de relaties, de collega's, de mooie dingen die je samen hebt gerealiseerd, de vervelende dingen, waarvan je dacht: hoe heeft dat zo kunnen lopen. Maar alles meer vanuit een afstand, als een toeschouwer. Ik was na een week in een totaal andere wereld, waarvan je eigenlijk helemaal niet meer wist dat die bestond.

Daarna het besef van die geweldige natuur, in Duitsland, door de Eifel (ook even met Ineke, haar zus en zwager) langs de Rijn, de Neckar, de Donau en al die kleine beken en rivieren. Door de wijnvelden, de fantastische stadjes, 's morgens om 8 uur in je eentje door het landschap. In Oostenrijk langs de wild stromende rivieren, over de passen, met dochter en zwager. Je wist helemaal niet dat het zo mooi was, het genieten. Het sterkst wat mij is bijgebleven is het belang van water, schoon water, de beekjes, stroompjes, riviertjes, woeste stromen in de bergen. De schoonheid daarvan, maar ook ‘schoon' in werkelijke zin. De kracht van het water, in al z'n betekenissen, en ook als middel om je te verplaatsen, nieuwe gebieden te ontdekken, de mogelijkheid om handel te drijven, de verbinding tussen mensen en culturen, om ervan te leven door te vissen, of gewoon om er je voeten in te laten bungelen en je te ontspannen. Al deze dingen worden des te duidelijker als je in Italie bent gekomen. Daar lijkt water opeens niet meer belangrijk,afzakkend in Sud Tirol wordt het langzamerhand vies, een bron van ergernis, totaal dood, iets waar je afval in dumpt, in plaats van dat je er energie, ook geestelijke energie, uit haalt. Water heeft voor mij een hele grote betekenis gekregen.

En dan: de ontmoetingen, die juweeltjes. Soms heel kort, soms gespreid over een paar dagen. In Duitsland, Oostenrijk en Sud-Tirol was dat eenvoudiger omdat ik de taal goed spreek. In Italie veel moeilijker, door de taal maar ook omdat Italianen er anders in staan, minder naar buiten zijn gericht. De ontmoetingen waren prachtig. In Nederland, Duitsland en Oostenrijk meestal met individuen, bijzondere mensen die iets te vertellen hadden, de kracht van de emotie die je direct voelt. In Italie met mede pelgrims, fantastisch, omdat je elkaar vaak weer tegen kwam, mensen die een verhaal hebben, ‘mooie' mensen. Waarbij het direct een thuisgevoel gaf, omdat je allemaal in het zelfde schuitje zit, dezelfde inspanning moet leveren om de tocht te maken.

En dan natuurlijk de fysieke beproevingen. Het was niet eenvoudig. Toen ik op pad ging schreef ik nog: 'lichamelijk zal het wel lukken, de geest is een ander verhaal'. De werkelijkheid was echter dat het lichaam het eerst ging protesteren. In Zuid-Duitsland, met een peesontsteking, maar dat ging gelukkig na hele korte tijd en een beetje aanpassen van het lopen over. Maar vooral in Italie, de Povlakte, met de extreme temperaturen tot zo'n 40 C, windstil, geen voetpaden, het lopen over het hete asfalt, de brandende zon, geen schaduw, de voeten die verweken in de schoenen, en daarna gewoon zeggen: ik doe niet meer mee. Dat was afzien, maar die mooie dingen die ik eerder beschreef geven je dan weer moed, en natuurlijk alle fijne reacties op de website en de sms'jes van vrienden en vriendinnen die je door die moeilijke periode heen helpen.

Het was mooi, het was een onvergetelijke belevenis, waarvan flarden steeds weer boven komen drijven. Beelden van de natuur, de gesprekken, het genieten van een Hefeweizen op een terrasje aan het eind van een hete dag. Ben je veranderd? Dat weet ik niet, wel dat je meer tijd nam en neemt om gewoon een gesprek aan te gaan met iemand die aan de kant van de weg staat, een boer die zijn land bewerkt, de kruidenier, de dienster in het restaurant, de pastoor in een kerk. Dat je wat meer ontspannen en minder gehaast bent en dat je merkt dat dat tot bijzondere gebeurtenissen leidt. Dat je weer weet wat echt belangrijk is in het leven.

Jullie waren fantastisch, want als je schrijft moet er ook een lezer zijn. Jullie waren prachtige volgers van mijn voettocht en ik hoop dat je daar evenveel plezier uit geput hebt als ikzelf.